Zakładaniu firmy towarzyszy ekscytacja. Nie możemy doczekać się pierwszych zleceń, pierwszych klientów i sukcesów. Jednak prowadzenie biznesu to nie tylko pasmo wzlotów – po drodze mogą pojawić się także poważne wyzwania, a w konsekwencji również upadki. Niektóre nawet bolesne.

Dobrze znać przepisy i zadbać wcześniej o komfort nie tylko swój, ale także bliskich. Czy wiesz, że małżonek nawet niezaangażowany bezpośrednio w twoją działalność gospodarczą może odpowiadać za długi firmy? Wyjaśniamy kto i w jakim zakresie.

 

Z tego tekstu dowiesz się:

Jakie są ustroje małżeńskie?

Wspólnota majątkowa – jaka jest odpowiedzialność małżonków?

Intercyza, a odpowiedzialność małżonków w przypadku zadłużenia?

Co z długami małżonka wobec ZUS i Urzędu Skarbowego?

 

Kiedy firma prosperuje bez zarzutu, a kontrahenci płacą na czas, nie myślimy o tym, jakie konsekwencje dla najbliższych mają niepowodzenia w przedsiębiorstwie i ewentualne zaległości. Co jednak, gdy pojawią się trudności finansowe?

Czy żona odpowiada za długi męża, a mąż za długi żony? Podobne pytania nurtują setki przedsiębiorców, a także ich żony i mężów, z którymi prowadzą oni gospodarstwo domowe. To także podstawowa informacja, jakiej szukają wierzyciele.

W dniu ślubu kobieta i mężczyzna wchodzą zgodnie z prawem w tzw. małżeński ustrój ustawowy. Mówiąc wprost to system stosunków prawnych pomiędzy nimi, który regulują przepisy. Określa zależności majątkowe między nimi oraz innymi podmiotami.

Jakie są ustroje małżeńskie?

O ile po ślubie mąż i żona nie postanowili inaczej w odrębnej umowie, najpopularniejszym i automatycznym ustrojem ustawowym w Polsce jest wspólność majątkowa. Oznacza to, że małżonkowie są w równym stopniu właścicielami wszystkich dóbr, które nabyli po zawarciu małżeństwa. A to, co zgromadzili przed, jest ich majątkiem osobistym.

Wyróżniamy zatem w tym przypadku trzy rodzaje majątków:

  • osobisty żony,
  • osobisty męża,
  • wspólny.

Drugim rodzajem ustawowego ustroju małżeńskiego jest rozdzielność majątkowa.

Jeśli małżonkowie zawarli przed notariuszem umowę majątkową – podpisali tzw. intercyzę – to wybrali ustrój rozdzielności majątkowej. Mogą ją zawrzeć przed lub po ślubie. W takiej sytuacji dysponują dwoma odrębnymi majątkami. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim i nie posiadają w ogóle wspólnego.

Istnieją cztery rodzaje intercyzy:

  • umowa wyłączająca wspólność majątkową (wprowadzająca rozdzielność majątkową albo rozdzielność z wyrównaniem dorobków),
  • umowa ograniczająca wspólność majątkową,
  • umowa rozszerzająca wspólność majątkową,
  • umowa przywracająca wspólność ustawową.

Intercyza to dobry sposób na ochronę dla małżonka, który nie prowadzi działalności gospodarczej, przed ewentualnymi długami firmowymi męża czy żony.

Wspólnota majątkowa – jaka jest odpowiedzialność małżonków?

Zakres odpowiedzialności za długi współmałżonka określa art. 41 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeśli mąż lub żona założyli firmę po zawarciu związku, będzie ona wchodziła w skład majątku wspólnego.

Jeśli współmałżonek wyraził pisemną zgodę na zaciągnięcie firmowego zobowiązania przez męża czy żonę (przed lub po) i zgoda ta znalazła się w dokumencie prywatnym lub urzędowym, wówczas ponosi on za nie odpowiedzialność.

W przypadku, kiedy małżonkowie są w ustroju wspólności majątkowej żona może odpowiadać za długi męża prowadzącego działalność gospodarczą i na odwrót. Jednakże w jakim dokładnie zakresie, wyjaśniamy poniżej:

  • zaciągnięcie zobowiązania za zgodą współmałżonka, który nie jest przedsiębiorcą

W takiej sytuacji obydwoje odpowiedzą za zadłużenie majątkiem wspólnym, przy czym dodatkowo dłużnik majątkiem osobistym.

  • zaciągnięcie zobowiązania bez zgody współmałżonka, który nie prowadzi działalności gospodarczej

Wówczas odpowiedzialność ponosi tylko dłużnik – przedsiębiorca, a żeby spłacić zadłużenie wykorzystany zostanie jego majątek osobisty, tj.

  • wynagrodzenie,
  • dochody z innej działalności zarobkowej,
  • prawo własności przemysłowej i inne prawa twórcy,
  • korzyści z praw autorskich i pokrewnych.
  • zaciągnięcie zobowiązania wspólnie przez małżonków

W tym przypadku obydwoje odpowiadają za dług majątkiem wspólnym i każdy z nich po równo majątkiem osobistym.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że małżonkowie odpowiadają solidarnie w sytuacji, kiedy np. mąż zaciągnie zobowiązanie bez wiedzy żony w sprawach wynikających z zaspokajania tzw. „zwykłych potrzeb rodziny”. Do takich należą, m.in. zakup:

  • odzieży,
  • jedzenia,
  • koszty leczenia,
  • opłaty za czynsz, gaz, prąd etc.

Intercyza a odpowiedzialność małżonków w przypadku zadłużenia

Wydaje się, że zawarcie intercyzy jest prostszym rozwiązaniem na wypadek nieprzyjemnych zdarzeń spowodowanych trudnościami finansowymi w firmie współmałżonka i tym samym rozwiązuje wiele trudnych sytuacji. Przede wszystkim, każdy w związku, niezależnie, zaciąga i spłaca swoje zobowiązania.

Warto jednak pamiętać, że skutki intercyzy obejmują tylko te długi, które powstały już po jej zawarciu. Jeżeli np. mąż chce uniknąć odpowiedzialności za długi żony powstałe w 2018 roku, a zawarcie intercyzy miało miejsce w 2020 roku, wówczas nie wyłączy go to z odpowiedzialności za wspomniane dwa lata. Rozdzielność majątkowa nie dotyczy zobowiązań, które zostały zaciągnięte przed jej podpisaniem.

Co z długami małżonka wobec ZUS i Urzędu Skarbowego?

Wszystkie kwestie dotyczące długów „publicznoprawnych” małżonka dłużnika określają i regulują przepisy zawarte w Dzienniku Ustaw z 1997 roku nr 137 poz. 926.

W przypadku wspólności majątkowej odpowiedzialność dla współmałżonka jest bardzo szeroka, tj. obejmuje:

  • majątek odrębny podatnika,
  • majątek wspólny podatnika,
  • majątek wspólny małżonka.

Dotyczy to również sytuacji, kiedy np. żona nieprowadząca działalności, nie wiedziała o takowych zaległościach męża wobec ZUS i Urzędu Skarbowego (lub na odwrót).

Jeśli małżonkowie podpisali rozdzielność, małżonek, który nie jest przedsiębiorcą, nie odpowie za zaległości publicznoprawne żony lub męża. Od tych przepisów niestety istnieje wyjątek, tj. kiedy po podpisaniu intercyzy żona pomagała mężowi przy prowadzeniu działalności (lub na odwrót). W takiej sytuacji odpowiadają solidarnie.

Sprawdź nasze poprzednie teksty:
Chcesz wyjść z długów? Przygotuj odpowiedni plan działania. Podpowiadamy jak
Nie uciekaj przed windykatorem. Dlaczego warto współpracować?
Firma windykacyjna a komornik. Jakie są różnice?

Poleć artykuł