W zdrowiu i chorobie, w dostatku i biedzie – bywa, że małżeństwo wystawiane jest na wiele ciężkich prób. Jeną z nich są problemy finansowe. Co zrobić, gdy odpowiedzialna za nie jest druga połówka? Czy żona odpowiada za długi małżonka? Czy mąż musi spłacać zadłużenie żony?

Finanse małżeństwie to bardzo ważny, choć niechętnie poruszany temat. Sytuacja dodatkowo komplikuje się, gdy dowiadujemy się o problemach finansowych współmałżonka. Z tego poradnika dowiesz się:

  • Na czym polega wspólnota majątkowa?
  • Czym jest intercyza?
  • Kiedy odpowiadasz za długi męża/żony?
  • Czy musisz spłacać długi małżonka sprzed ślubu?
  • Jak sprawdzić, czy partner ma długi?
  • Co zrobić, gdy małżonek narobił długów?

Wspólnota majątkowa – na czym polega?

Standardowo, w większości polskich małżeństw panuje wspólnota majątkowa. Jeżeli małżonkowie nie zawarli żadnych innych umów, powstaje ona automatycznie po ślubie. Jak to działa?

Wspólnota majątkowa oznacza, że od momentu zawarcia małżeństwa, jako mąż i żona zarządzacie i dysponujecie już nie tylko własnymi finansami, ale i majątkiem wspólnym. Wszystko, co nabyliście po ślubie, trafia do majątku wspólnego i należy do Was w równym stopniu. Mówiąc prościej, od tego momentu posiadacie trzy majątki – żony, męża i wspólny.

Majątek wspólny obejmuje:

  • dobra nabyte po ślubie,
  • wynagrodzenie za pracę i dochody małżonków z działalności zarobkowej,
  • dochody z majątku osobistego oraz wspólnego, np. z wynajmu,
  • środki przechowywane na rachunkach emerytalnych.

Co to jest intercyza?

Inaczej sytuacja wygląda, gdy zdecydujecie się na podpisanie przed notariuszem umowy małżeńskiej, czyli intercyzy. Wtedy zarządzacie dwoma osobnymi majątkami i indywidualnie odpowiadacie za ewentualne zadłużenie.

Rodzaje intercyzy:

  • umowa wyłączająca wspólność majątkową (wprowadzająca rozdzielność majątkową albo rozdzielność z wyrównaniem dorobków),
  • umowa rozszerzająca wspólność majątkową,
  • umowa ograniczająca wspólność majątkową,
  • umowa przywracająca wspólność ustawową.

Intercyzę możecie podpisać w każdym momencie, nawet kilka lat po ślubie. Pamiętajcie jednak, że jej zapisy nie działają wstecz. Jeżeli zatem małżonek zadłuży się w 2020r., a intercyzę podpiszecie w 2021 r., to i tak każde z Was solidarnie odpowiada za spłatę długów i zobowiązania zaciągnięte w 2020 roku.

Ale nie zawsze!

Kiedy odpowiadasz za długi małżonka?

Jeżeli nie podpisaliście ze współmałżonkiem intercyzy, czyli nie macie rozdzielności majątkowej, to:

  • W przypadku, gdy wspólnie zaciągnęliście zobowiązanie, np. kredyt hipoteczny i z tego tytułu macie długi, odpowiadacie za nie razem, zarówno majątkiem wspólnym, jak i osobistymi.
  • W przypadku, gdy zobowiązanie zaciągnęło jedno z Was za zgodą współmałżonka, to przy ewentualnym długu odpowiecie majątkiem wspólnym oraz osoby, która faktycznie zaciągnęła to zobowiązanie.
  • W przypadku, gdy zobowiązanie zaciągnęła jedna osoba bez zgody i wiedzy drugiej, to tylko ona odpowie za ewentualne długi swoim majątkiem.

Są jednak wyjątki.

W niektórych przypadkach, określanych jako sprawy wynikające z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, odpowiadacie wspólnie za długi, nawet jeśli któreś z Was nie wyrażało zgody na zaciągnięcie np. kredytu.

Jakie to przypadki?

  • Opłaty za mieszkanie,
  • Rachunki za prąd, gaz,
  • Wyżywienie,
  • Opał,
  • Niezbędna odzież,
  • Wydatki związane ze zdrowiem, np. leki,
  • Wydatki związane z wychowywaniem dzieci, np. opłaty za przedszkole,
  • Naprawy sprzętu domowego.

Długi małżonka z działalności gospodarczej

Sytuacja dodatkowo komplikuje się, jeśli jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą.

Jeżeli nie podpisaliście intercyzy, czyli posiadacie wspólnotę majątkową, to możecie odpowiadać za długi z działalności gospodarczej majątkiem wspólnym. Jednak kluczowe jest tu wyrażenie pisemnej zgody przez współmałżonka na zaciągnięcie zobowiązania firmowego.

Jeśli nie było takiej zgody, ewentualna egzekucja komornicza obejmie jedynie majątek osobisty małżonka, który prowadzi firmę oraz majątek przedsiębiorstwa. Więcej na ten temat możesz przeczytać TUTAJ.

Długi małżonka zaciągnięte przed ślubem

Co, jeśli jednak okaże się, że Twoja druga połówka ma długi jeszcze sprzed ślubu? Czy musisz spłacać zadłużenie, które powstało przed zawarciem małżeństwa?

Za długi powstałe jeszcze przed ślubem odpowiada jedynie ta osoba, która zaciągnęła zobowiązanie. W związku z tym, nie musisz martwić się ani o swój osobisty majątek, ani o majątek wspólny. Tę kwestię reguluje art. 41 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Możesz natomiast podpowiedzieć swojej żonie lub mężowi, jakie jest najlepsze rozwiązanie tej sytuacji.

Jeżeli otrzymaliście list od firmy windykacyjnej, to zdecydowanie najrozsądniejszym wyjściem będzie skontaktowanie się z windykatorem i ustalenie szczegółów spłaty zobowiązania.

Im wcześniej to zrobicie, tym szybciej zostawicie za sobą przeszłość i zaczniecie budować wspólny majątek jako małżeństwo.

Jak sprawdzić długi małżonka?

Czasem jednak okazuje się, że zadłużenie partnera, które powstało przed ślubem, jest tak duże, że może oznaczać koniec marzeń, np. o zakupie mieszkania.

Informacje na ten temat znajdują się w Biurze Informacji Kredytowej lub w biurach informacji gospodarczych, z których korzystają banki przy ustalaniu zdolności kredytowej małżeństwa. Nie masz jednak możliwości sprawdzenia osób trzecich w tych bazach, takie uprawnienia mają jedynie banki. Możesz jedynie uzyskać informacje z biur informacji gospodarczych na temat przedsiębiorstwa.

Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twój partner ma długi, to możesz skorzystać jedynie z ogólnodostępnych baz dłużników w Internecie. Nie ma w nich jednak wszystkich zadłużeń.

Najlepszym rozwiązaniem będzie więc szczera rozmowa z drugą połówką. Wyjaśnij jej, że z każdej sytuacji jest wyjście, ale zamiatanie problemu pod dywan do niczego nie prowadzi. Dlatego, jeśli posiada jakieś długi, to najlepiej, żeby przyznała się do tego jeszcze przed ślubem. Wtedy będziecie mogli ustalić plan działania i zweryfikować swoje plany i marzenia, tak aby w pierwszej kolejności pozbyć się długów.

Co zrobić, gdy małżonek narobił długów?

Chociaż nie odpowiadasz własnym majątkiem, ani majątkiem wspólnym za długi, które zaciągnął Twój mąż lub Twoja żona bez Twojej zgody, to nadal mają one duży wpływ na Wasze małżeństwo.

Długi zaciągnięte bez Twojej zgody oznaczają przecież, że przez jakiś czas samodzielnie będziesz budować majątek wspólny, dopóki druga osoba nie pozbędzie się zadłużenia.

Co zrobić w tej sytuacji?

  • Porozumcie się z wierzycielem lub firmą windykacyjną, która obsługuje zadłużenie.
  • Ustalcie wysokość zadłużenia.
  • Pomyślcie, czy jest szansa, aby spłacić je z majątku wspólnego.
  • Jeśli nie możecie od razu spłacić długu, to ustalcie dogodny harmonogram spłaty, biorąc pod uwagę wydatki związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego.
  • Szczerze porozmawiajcie o odpowiedzialności zarówno za swoje, jak i wspólne finanse.

Więcej wskazówek na temat tego, jak wyjść z długów znajdziesz w naszych poprzednich artykułach:

Gdzie osoba zadłużona może szukać wsparcia?
Jak szybko spłacić zaległe zadłużenie?
Nie uciekaj przed windykatorem. Dlaczego warto współpracować?

Poleć artykuł