Długi alimentacyjne w Polsce to prawdziwa plaga. Niestety liczba niepłacących alimenciarzy z roku na rok rośnie. A pandemia jeszcze pogłębiła to zjawisko. Jak skutecznie dochodzić płacenia alimentów? Sprawdź.
Z tekstu dowiesz się:
Kim jest dłużnik alimentacyjny?
Czy niepłacenie alimentów to przestępstwo?
Co możesz zrobić, by odzyskać alimenty?
Sprawdź, jak skutecznie dochodzić alimentów.
Co grozi za niepłacenie alimentów?
Alimenty to świadczenia pieniężne przysługujące dziecku po rozwodzie rodziców, uzgodnione na podstawie wyroku sądu lub ugody alimentacyjnej. Należy je płacić co miesiąc.
Prawo alimentacyjne w Polsce regulowane jest Ustawą Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Dział III tej ustawy dotyczy obowiązku alimentacyjnego – to artykuły od 128 do 144. Jeżeli zasądzona kwota nie jest regulowana przez dłuższy czas, narasta dług alimentacyjny.
Kim jest dłużnik alimentacyjny?
Jest to osoba, która nie płaci alimentów i tym samym zalega z płatnościami wierzycielowi alimentacyjnemu. Może być nim dziecko czy małżonek, któremu dłużnik nie opłaca świadczeń regularnie.
Niekiedy zadłużenie sięga kilkunastu, a nawet kilkuset tysięcy złotych. Warto podkreślić, że spłacają je wszyscy, ponieważ Fundusz Alimentacyjny jest finansowany z budżetu państwa.
Tymczasem środki z alimentów służą zapewnieniu dziecku często podstawowych potrzeb. Dlatego brak wpłat uderza bezpośrednio w osobę najbliższą – potomstwo.
Czy niepłacenie alimentów to przestępstwo?
Nieregulowanie zobowiązań alimentacyjnych to problem całej Polski i na dodatek nie jest on czymś nowym. Stąd zostały wprowadzone takie prawne mechanizmy, które z jednej strony mają wesprzeć wierzycieli w dochodzeniu długu alimentacyjnego, a z drugiej ułatwić ściąganie alimentów.
Najważniejszą zmianę w Kodeksie Karnym wprowadzono w 2017 roku. Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego jest traktowane jako przestępstwo, co w praktyce oznacza, że dłużnik alimentacyjny może trafić nawet do więzienia.
Co możesz zrobić, by odzyskać alimenty?
Choć odzyskanie zobowiązania od dłużnika alimentacyjnego nie jest łatwe, to jednak z prawnego punktu widzenia istnieje wiele możliwości dochodzenia swoich praw. Możesz skorzystać z pomocy wielu instytucji państwowych, m.in. zgłosić się do urzędu gminy lub ośrodka pomocy społecznej o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego.
Kiedy zwrócić się do sądu?
Jeżeli dłużnik nie stawi się w celu złożenia wyjaśnień i nie przedstawi stosownych dokumentów, oznacza to, że nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego. Wówczas możesz zwrócić się z wnioskiem do sądu o wyjawienie majątku byłego partnera.
Dłużnik będzie musiał odpowiedzieć na wszystkie pytania, a przede wszystkim przedstawić wykaz majątku stanowiącego jego własność oraz gdzie się znajduje. Możesz także zgłosić się na policję o ściganie dłużnika alimentacyjnego i pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.
Kto nie jest karany za niepłacenie alimentów?
Ostatni przykład to jeden z najbardziej skutecznych sposobów odzyskania wierzytelności. Karane nie są jedynie te osoby, które nie płacą alimentów z powodów od siebie niezależnych, np. ubóstwa, poważnej choroby albo zaniedbali ten obowiązek jednorazowo.
Zobacz, jak możesz skutecznie dochodzić alimentów:
- Zgłoś sprawę do komornika
Wystarczy jeden dzień opóźnienia w płatności alimentów, byś mógł/ mogła sprawę skierować do egzekucji komorniczej. Im szybciej zareagujesz, tym lepiej, bo udaremnisz próbę wyzbycia się formalnie majątku na rzecz innych osób.
- Złóż wniosek do Funduszu Alimentacyjnego
Po dwóch miesiącach bezskutecznej egzekucji alimentów można zgłosić się do urzędu gminy z wnioskiem o ustalenie prawa do uzyskania świadczeń z Funduszu. Musisz udowodnić, że ojciec lub matka dziecka nie płaci alimentów. Stąd konieczne jest np. zaświadczenie o braku możliwości przeprowadzenia skutecznej egzekucji komorniczej.
W międzyczasie urzędnicy sprawdzą sytuację materialną dłużnika, by zmusić go do regulowania zobowiązań. Jeśli jest bezrobotny, otrzyma wezwanie do zarejestrowania się w Urzędzie Pracy.
Po uzyskaniu prawa do świadczeń z Funduszu będziesz otrzymywać miesięcznie 500 zł. To maksymalna kwota. Jeżeli zasądzona wysokość alimentów jest wyższa, niestety nie dostaniesz wyrównania.
Komu przysługują pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego?
- dziecku do ukończenia 18 lat,
- dziecku uczącemu się lub studiującemu (do ukończenia 25 lat),
- dziecku, które posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (bez względu na wiek).
Pamiętaj, że środki z Funduszu przysługują tylko w sytuacji, kiedy miesięczny dochód na jedną osobę w rodzinie nie przekracza 900 zł netto.
Rodzic nie otrzyma pieniędzy z Funduszu Alimentacyjnego, jeżeli:
- dziecko przebywa w domu pomocy społecznej, domu dziecka lub rodzinie zastępczej,
- dziecko ma swoje własne dziecko i jest pełnoletnie,
- dziecko zawarło związek małżeński.
Warto dodać, że gmina ma prawo wystąpić o przejęcie obowiązku płacenia alimentów na dziecko przez jego dziadków.
- Zgłoś dłużnika alimentacyjnego do jednego z rejestrów
Wystarczy wysłać listem poleconym lub osobiście dostarczyć dłużnikowi pismo
z ostrzeżeniem przekazania danych do rejestru. Wówczas ma on 14 dni, żeby spłacić zobowiązanie. Jeśli tego nie zrobi, masz prawo wpisać go na listę osób zadłużonych. To oznacza dotkliwe konsekwencje, m.in. problem z zaciągnięciem kredytu, podpisaniem umowy na telefon, Internet, itp. Z bazy zostanie wykreślony dopiero po spłacie całkowitego zadłużenia.
- Złóż skargę pauliańską
Jeżeli były mąż/ żona lub partner, w celu uniknięcia płacenia alimentów przepisał majątek na inną osobę, np. rodziców, możesz zwrócić się do sądu z tzw. skargą pauliańską. Niestety trzeba udowodnić w sądzie dwie ważne kwestie, że:
- były partner podarował lub odsprzedał majątek po preferencyjnej cenie,
- były partner zrobił to celowo, działając na szkodę wierzyciela alimentacyjnego.
Trzeba udowodnić także, że osoba, na którą przepisano dobra materialne wiedziała, w jakim celu dłużnik ich się zbywa. Pozytywne rozpatrzenie skargi spowoduje odebranie twojej należności z nieruchomości lub przedmiotów, które zostały zbyte na osobę trzecią. Termin na złożenie skargi wynosi 5 lat od daty przepisania lub odsprzedania majątku.
Co grozi za niepłacenie alimentów?
- Utrata prawa jazdy
Kiedy nie można wyegzekwować długu co najmniej przez dwa miesiące, wówczas do sprawy włącza się gmina. Ta ma prawo wystąpić z wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, a wierzyciel może złożyć wniosek o wypłatę środków z Funduszu Alimentacyjnego. Spłata co najmniej 50 proc. zasądzonej kwoty za ostatnie pół roku lub poddanie się wywiadowi alimentacyjnemu skutkuje zwrotem prawa jazdy.
- Wpisanie na listę dłużników
Jeżeli zaległości z tytułu niepłacenia alimentów przekraczają okres sześciu miesięcy, gmina w takiej sytuacji ma prawo wpisać dłużnika do rejestru. Taki rodzic nie uzyska kredytu ani nie kupi nic na raty.
- Zajęcie wynagrodzenia
Jeśli rodzic nie płaci alimentów, z pewnością zgłosi się do niego komornik z nakazem egzekucji, który może zająć:
- 3/5 wynagrodzenia przy umowie o pracę,
- rentę lub emeryturę, w wysokości 3/5 świadczenia,
- w całości niektóre składniki wynagrodzenia, jak np. dodatkowe wynagrodzenie roczne.
Warto dodać, że ściągane są nie tylko zaległe pieniądze, ale gmina z pewnością naliczy karne odsetki aż do dnia, w którym komornik podejmie skuteczną egzekucję długu.
Pracodawca może dokonywać potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych również bez postępowania egzekucyjnego, a jedynie na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego.
- Egzekucja skarbowa
Wypłacanie świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego oznacza, że rodzic – dłużnik alimentacyjny ma zobowiązanie wobec gminy. Możliwe jest ściąganie tej należności nawet po zakończeniu okresu, w którym dziecko było do alimentów uprawnione.
Te roszczenia nie ulegają przedawnieniu. Gmina wystawia tytuł wykonawczy, a urząd skarbowy ściąga zaległości wraz z odsetkami.
- Wyrok, a nawet kara więzienia
Zgodnie z art. 209 kodeksu karnego, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego podlega:
- karze grzywny,
- ograniczenia wolności,
- pozbawienia wolności do dwóch lat.
Dłużnik ścigany jest wówczas na wniosek organu państwowego. Może nim być:
- gmina,
- instytucja pomocy społecznej,
- wierzyciel albo z urzędu.
Sposobów na ściągnięcie długu alimentacyjnego jest w polskim prawie sporo. Niestety mimo tak wielu zabezpieczeń i wprowadzanych nowych zapisów, problem nieregulowania tych zobowiązań ciągle rośnie.
Problem jest poważny, a jego skutki bezpośrednio odczuwają dzieci. Wydaje się, że zaostrzenie sankcji to jedyna droga.
Poprzednie artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Chcesz wyjść z długów? Przygotuj odpowiedni plan działania. Podpowiadamy jak
Nie uciekaj przed windykatorem. Dlaczego warto współpracować?
Firma windykacyjna a komornik. Jakie są różnice?